Huishoudens uit twee Rotterdamse wijken,verdacht van uitkeringsfraude, komen in verzet en zijn diep beledigd: ‘Het lijkt wel ‘40-‘45'

In een overheidsla ligt een lijst met 1263 verdachte adressen in 2 Rotterdamse wijken. Volgens computerprogramma SyRI fraudeert een op tien huishoudens in deze wijken mogelijk met uitkeringen en toeslagen. De wijkbewoners voelen zich weggezet als criminelen. Dat opsporingssysteem combineert informatie uit verschillende overheidsdatabases. SyRI is een omstreden systeem, omdat het werkt volgens een methodiek die bekendstaat als een ‘sleepnet’. In plaats van een individuele verdenking te onderzoeken, licht het systeem de data van een complete buurt of wijk door op verdachte patronen. Kinderbijslag op een adres, waar bijvoorbeeld geen kinderen staan ingeschreven. Met als mogelijke bijvangst probleemgezinnen, die tot nu toe onder de radar zijn gebleven.

Volgens Tijmen Wisman van de Stichting Platform Bescherming Burgerrechten mag dat klinken als een effectief hulpmiddel maar hij vindt het ook een groot gevaar. Zijn organisatie voert met een aantal andere groeperingen een rechtszaak om SyRI te verbieden. Tijdens een door de vakbond FNV georganiseerde bijeenkomst zegt hij iets te hard in de microfoon dat de informatiemacht van de overheid met zulke wetten niet meer is begrensd. SyRI doet hem denken aan een instrument voor autoritaire regimes. Welke precies wil hij niet zeggen, maar de zaal voelde hem eerder goed aan. “Het lijkt wel ‘40-‘45”, bromt een man achterin.

Naast de ideologische bezwaren stuit SyRI op een praktisch probleem: wijkbewoners zijn gegriefd door wat voelt als institutioneel wantrouwen. Telkens komen tijdens het protest dezelfde vragen naar boven: Waarom wij? Waarom hier? “Het is discriminatie van mensen met een andere etnische achtergrond”, vat Mohamed Bouchkachakhe (21) de gedachten van veel aanwezigen samen. Volgens de gemeente Rotterdam ligt dat anders. Hillesluis en Bloemhof zijn vanwege de vele problemen ‘focuswijken’ met een wijkgerichte aanpak, laat een woordvoerder weten.

Ondertussen is de aanpak wel op de lange baan geschoven. Het onderzoek naar verdachte wijkbewoners zou eigenlijk in het eerste kwartaal van 2019 beginnen, maar is uitgesteld om de vorig jaar vergaarde data te actualiseren. Volgens de woordvoerder van de gemeente gaat zorgvuldigheid voor snelheid. Of Rotterdam zijn onderzoek gereed heeft voor de rechterlijke uitspraak over SyRI op 29 oktober, durft ze niet te zeggen.

Bron: Trouw 20 juni 2019