MARC HERTOGH: ‘TIJD VOOR SLIMMERE HANDHAVING’
In korte minicolleges van ongeveer 8 minuten bespreken hoogleraren bestuurskunde uit Nederland en Vlaanderen wat de corona-crisis betekent voor de bestuurswetenschap en omgekeerd wat de bestuurswetenschap betekent voor het begrip van de crisis en voor handelingsgevolgen. Het betreft een initiatief van de Vereniging voor Bestuurskunde (VB).
Marc Hertogh, hoogleraar rechtssociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, gaat in op het belang van handhaving ten tijde van de aanpak van de corona-crisis, en vooral op de – gebrekkige, want eenzijdige – beleidstheorie die daarachter schuilgaat. De overheid kondigt maatregelen af, en handhaaft die, waarbij twee aannames dominant zijn. Ten eerste, het gedrag van burgers wordt met boetes beïnvloed. Hoe hoger de boete, hoe meer afschrikwekkende werking. Ten tweede, alle burgers zijn gelijk. Hertogh laat op grond van onderzoek zien dat beide aannames onjuist zijn. Ten eerste blijkt dat burgers overheidsoptreden meer vrijwillig aanvaarden en de wet meer naleven als ze legitimiteit ervaren. In plaats van instrumentele afschrikking middels bijvoorbeeld sancties maakt de ervaren rechtvaardigheid van regels het verschil. Gedrag van mensen wordt volgens Hertogh vooral bepaald door wat ze zelf als rechtvaardig beschouwen. Ten tweede verschillen burgers volgens diverse onderzoeken sterk in termen van zogenaamde motiverende houdingen, de gevoelde afstand tot handhavers, variërend van ‘verbondenheid’ tot ‘omzeiling’. Wat zijn de lessen? In plaats van ‘seeing like a state’ meer nadruk op ‘seeing like a citizen’. Meer aandacht voor het burgerperspectief heeft een belangrijke meerwaarde voor de handhavingspraktijk. Het nalevingsniveau van maatregelen is niet zozeer gebaat bij meer handhaving, maar bij slimmere handhaving die in elk geval meer is afgestemd op de achtergrond van de individuele burger.
Kijk en luister verder: https://youtu.be/S_Kd5wNReZ8
Bron: Binnenlands Bestuur 3 juni 2020
