Nederlandse topambtenaren en Vlaamse collega’s coachen elkaar

Vlaamse ambtenaren laten zich steeds vaker coachen door Nederlandse collega’s – en omgekeerd. Het helpt ambtenaren die binnen de landsgrenzen niet snel bij een collega te rade zullen gaan. 

‘Waarom doe ik dit allemaal? Waarom zit ik hier tachtig uur per week te werken en krijg ik zo weinig waardering?’ Deze vragen besprak een Vlaamse ambtenaar niet zo makkelijk met haar collega’s bij de koffie. Liever praatte ze erover met een coach, maar dan wel een buitenstaander. Iemand die wel de politiek-bestuurlijke context kende, maar die niét afkomstig was uit haar eigen netwerk. Ze werd daarom gekoppeld aan een ambtenaar uit een hele andere hoek: Bram de Klerck, Directeur-Generaal van de Algemene Bestuursdienst bij Binnenlandse Zaken in Nederland. Hij had net een opleiding afgerond bij Intercoach, waar Nederlandse en Vlaamse ambtenaren in een paar meerdaagse sessies leren een mede-ambtenaar een-op-een te begeleiden.
De Klerck en de Vlaamse ambtenaar voerden gedurende ruim een half jaar zo’n acht gesprekken, soms telefonisch, soms in België of Nederland. Het lijkt misschien een uitzonderlijk koppel, maar er zullen naar alle verwachting nog meer van dit soort Vlaams-Nederlandse coachingtrajecten volgen. Vlaanderen en Nederland kunnen elkaars coachnetwerk goed aanvullen. Dat is vooral handig voor topambtenaren.
Tien jaar geleden begon Intercoach – onderdeel van de Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk – met het opleiden van coaches bij de rijksoverheid: ambtenaren die naast hun baan een andere ambtenaar wilden begeleiden. Dat werkt bij de overheid niet anders dan in andere beroepen, zegt De Klerck. ‘Het gaat vooral om goede vragen stellen en goed luisteren.’
Jaarlijks draait het programma Intercoach nu zo’n negenhonderd coachingtrajecten. Typische coachingvragen zijn: ‘Hoe maak ik mezelf beter zichtbaar in mijn team?’, ‘Waar moet ik op letten in mijn nieuwe rol als leidinggevende?’, ‘Hoe combineer ik werk en privé?’ of ‘Hoe houd ik
alle ballen in de lucht?’.
Om echt goede gesprekken te kunnen voeren, is het belangrijk dat de twee ambtenaren geen directe collega’s zijn of elkaar later nog op de werkvloer tegen het lijf lopen. ‘Coachees moeten wel het achterste van hun tong laten zien, anders heeft coaching niet zoveel zin’, zegt Intercoach-manager Jan Piet van Berkel. Intercoach wil daarom niet alleen coaches in het netwerk vanuit de rijksoverheid. Inmiddels zijn er ook coaches opgeleid bij gemeenten, provincies en waterschappen.
Ook om inhoudelijke redenen koppelt Intercoach wel eens ambtenaren over bestuurlijke grenzen heen. Van Berkel: ‘Iemand uit een gemeente die veel contact heeft met departementen wil bijvoorbeeld juist graag een coach uit het ministerie. En een coach uit een gemeente kan weer nuttig zijn voor iemand die bij de rijksoverheid werkt en een overstap naar een gemeente overweegt.’
Intercoach is nog op zoek naar veel meer coaches uit gemeenten, provincies of waterschappen. Ondertussen breidt het netwerk ook alvast verder uit over landsgrenzen heen. De opleiding waar De Klerck aan deelnam, is het recentste voorbeeld, maar de samenwerking is niet nieuw.
Al eerder kwamen coaches uit het Vlaamse netwerk naar Nederland, of andersom. Vooral de Nederlandse coaches zijn populair in Vlaanderen, vanwege een beperktere coachespool daar.
‘In Vlaanderen kunnen ze minder makkelijk een beroep doen op gemeenten en provincies’, zegt Van Berkel. Het netwerk daar wordt nu wel uitgebreid, naar Nederlands voorbeeld.

Bron: Binnenlands Bestuur 5 maart 2020