Pleidooi voor slechten van drempels voor mensen met een beperking
Volgens Dorien Meulenijzer, voorzitter van de gemeenteraad en OCMW-raad van Leuven (SP.A) en voorzitter van VFG vzw haken mensen met een beperking, die recht hebben op een uitkering of een dienst, af door de verregaande versnippering van de bevoegdheden; bij hun zoektocht naar de juiste dienstverlening zien ze door de bomen het bos niet meer.
Ze vertelt dat ze onlangs belde naar het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) met een vraag over haar woningaanpassing. Die regelt de terugbetaling van hulpmiddelen en zorgkosten voor gehandicapten. Tot voor kort had iedereen een contactpersoon met rechtstreeks telefoonnummer. In mei werd een algemeen nummer per provincie ingevoerd “om de dienstverlening te optimaliseren”. Je moet nu eerst twee keuzemenu’s passeren en daarna nogmaals de provincie kiezen. In het menu wordt gevraagd naar budgetten, commissies, multidisciplinaire verslagen en facturen. Na enkele minuten krijg je een ‘levend’ individu aan de lijn, die niets van je dossier afweet. Na enkele mislukte pogingen om haar door te verbinden, liet men haar weten dat de juiste collega met de draagbare telefoon werd opgezocht. Aan de personele inzet ligt het vast niet, maar de vraag is of dit helpt om de dienstverlening voor personen met een handicap te verbeteren?
Als OCMW-voorzitter heeft ze vaak contact met inwoners die door de bomen het bos niet meer zien. Velen weten niet dat je bij het VAPH moet zijn voor de hulpmiddelen en de zorgondersteuning en dat de Directie-Generaal Personen met een Handicap (DGPH) de inkomensvervangende tegemoetkomingen regelt? De rolstoelen uitgezonderd, want daarvoor moet je sinds januari bij de zorgkas zijn. De versnippering is nog verder vergroot door verdeling in bevoegdheid tussen de federale overheid en de gemeenschappen, en tussen verschillende entiteiten binnen de Vlaamse Gemeenschap. Mensen weten niet waar ze waarvoor terecht kunnen en welke voorwaarden gelden. Daarnaast zijn er ook al jaren problemen met de bereikbaarheid van deze overheidsdiensten. In 2018 kon DGPH maar 50% van de telefoonoproepen beantwoorden. Ook de toewijzing van een budget levert problemen op. De juiste zorg- of hulpmiddelen kiezen is zeker voor de meest kwetsbaren niet vanzelfsprekend. Ze constateert ook een achterstand aan kennis inzake handicaps bij de OCMW’s. Mensen met een handicap vragen vaker begeleiding door het OCMW bij hun zoektocht naar hulp. Begrijpelijk want sinds 2017 is er een eigen budget waarmee zij keuzes kunnen maken inzake zorg. Maar bij zo’n budget horen contracten met diensten, een boekhouding en werkplannen. Dat vraagt veel van mensen die daarvoor niet over de nodige capaciteiten beschikken of een voltijdse baan hebben en die er niet al hun vrije tijd aan kunnen of willen besteden. De vraag is of er voor hen keuzevrijheid is. En de vraag is ook hoe we voorkomen dat sommige instanties kwetsbare mensen gratis advies geven in ruil voor een plekje in ‘hun’ voorziening. Is dat nog neutrale dienstverlening?
Ze bepleit daarom gratis en laagdrempelige infopunten die over alle domeinen van de samenleving informeren, los van bevoegdheidsverdelingen en die personen met een beperking leiden naar de juiste instanties. Er zijn al organisaties die experimenteren met dergelijke infopunten, maar ze bepleit één centraal, goed georganiseerd en duidelijk gecommuniceerd en neutraal aanspreekpunt die de waaier aan mogelijkheden bespreekt en suggesties doet, en daarbij de keuze van de cliënt centraal stelt. Het aanbod moet volgens haar proactief zijn: “hoe kunnen we mensen bereiken die simpelweg geen idee hebben waar ze terechtkunnen? Tijd dat het middenveld voor personen met een beperking de koppen bij mekaar steekt en nadenkt over de meest laagdrempelige aanspreekpunten in de eerste lijn. Misschien kunnen het VAPH, DGPH, en de OCMW’s dan wel goede partners zijn?”
Bron: De Standaard 19 augustus 2019
